Patriot-tulga.kz
Жобалар арқылы дамыту
Цеховой Алексей Филиппович – техника ғылымдарының докторы, Satbayev University Бизнес және менеджмент кафедрасының профессоры, PMI мүшесі, Халықаралық Ақпараттандыру Академиясының (ХАА) Бірінші Вице-президенті және Бас директоры, Қазақстан Республикасы жобалық менеджерлер одағының Президенті.
Геотехникалық жүйелендіруді жетілдірудің көрнекті маманы Цеховой Алексей Филиппович
1941 жылы 28 тамызда Ақмола қаласында (қазіргі Нұр-Сұлтан қаласы) дүниеге келген. 1965 жылы Қазақ тау-кен металлургия институтын «Пайдалы қазбалар кен орындарын ашық түрде игеру» мамандығы бойынша бітірді.
1969 жылы «Асбест кендерін орташалау жағдайында тиеу-көлік жұмыстарының оңтайлы
режимі» тақырыбында кандидаттық диссертация қорғады.
1992 жылы Мәскеу тау-кен институтында «Асбест карьерлерінің кен ағынын басқару
технологиясы» тақырыбында докторлық диссертация қорғады. 1996 жылы профессор ғылыми
атағы берілді.
А.Ф. Цеховойдың ғылыми қызметі геотехнологиялық жүйелерді имитациялық моделдеу
теориясының дамуымен, оның базасында отандық ақпараттық жүйелер мен бағдарламалық
кешендердің құрылуымен байланысты. Ғылымның осы бағыты бойынша оның монографиясы,
отандық және шетелдік басылымдарда 200-ден астам ғылыми жарияланымдары жарық көрді.
ҒТДБМ-нан қаржыландырылатын КСРО Құрылыс материалдары өнеркәсібі министрлігінің
бағдарламалары және осы саладағы тау-кен байыту кәсіпорындарының тапсырыстары бойынша
оның ғылыми жетекшілігімен басқарудың авто-маттандырылған жүйелері құрылды: «АВТО» ТП
БАЖ, «ГОРА» ТП БАЖ, «ВСКРЫША» ТП БАЖ, «СКЛАД» ТП БАЖ және «ВКЛ» мен «ПРОГНОЗ»
бағдарламалық кешендері (1979-1991 жж.). Әзірлемелер авторлық куәліктермен расталады.
2009 жылдан бастап 2011 жылға дейін А.Ф. Цеховой «Көмірсутекті және тау-кен металлургия
секторларына және олармен байланысты сервистік салаларға арналған технология»
мемлекеттік салалық Бағдарламасының құра-мында «Көпфункционалды зият-керлендірілген ақпараттық жүйелерді қолдана отырып, жобалық менеджмент стандарттары негізінде кен орындарын ашық әзірлеу кезінде геотехнологиялық кешендерді оңтайлы жоспарлау мен басқарудың жаңа әдістерін әзірлеу» бөлімін басқарды.
Қазіргі уақытта «Жер қойнауын пайдалану міндеттеріндегі жасанды интеллект модельдері мен
жүйелері» бағыты бойынша іргелі ғылыми-зерттеу жұмыстарының үйлестірушісі және ғылыми
жетекшісі болып табылады. Осы бағыт шеңберінде ҚР БҒМ-не «Кен түзудің табиғи тетіктерін
имитациялық геомодельдеу негізінде гидротермалдық кен объектілерін қалыптастыру шарттары
мен оқшаулау заңдылықтарын анықтау» тақырыбы бойынша гранттық қаржыландыруға (2013-
2015 жж.) өтінім берілді.
2003 жылдан бастап А. Ф. Цеховой жер қойнауын пайдалануда жобалық басқару әдістемесін
әзірлеумен байланысты Қазақстанда жаңа ғылыми бағытты қалыптастырды және басқарды. Осы
ғылыми бағыт бойынша оның жетекшілігімен 14 магистрлік диссертация қорғалды және 2
докторлық (PhD) диссертация қорғауға дайындалды. Жер қойнауын пайдалану саласындағы
мамандарды инженерлік даярлау сапасын арттыруға бағытталған зерттеулер орындалуда.
«Әдіс-наманы ғылыми негіздеу және қоғамды әлеуметтік жаңғырту жағдайында ғылыми және
білім беру құрылымдарын кәсіби бизнес-ортамен интеграциялау тетіктерін әзірлеу» тақырыбы
бойынша ҚР БҒМ-не гранттық қаржыландыруға (2013-2015 жж.) өтінім берілді.
А.Ф. Цеховой «Электрондық үкімет» және «Ақпараттық теңсіздікті төмендету» мемлекеттік
бағдарламаларының іске асырылу барысын бағалау бойынша бірнеше рет сараптамалық
жұмыстарды жүзеге асырды. БҰҰ-ның АКТ саласындағы бағдарламасы бойынша бірқатар
жобаларды басқарды. Оның бас-шылығымен ҚР ММА тапсырысы бойынша Мемлекеттік
әлеуметтік тапсырыстың іске асырылу бары-сының интернет-мониторинг жүйесі әзірленді (2006 –
2011 жж.).
1995-1996 жылдары А.Ф. Цеховойдың тікелей қатысуымен ҚР МАК-нда диссертацияларды баға-лау және сараптау үшін нормативтік құжаттама әзірленіп, жаңа ақпараттық технологиялар
енгізілді. 2008 жылы А.Ф. Цеховойдың бастамасы бойынша ҚР Мемлекеттік мамандықтар
жіктеуішіне магистрлер (6М051800) мен PhD докторларды (6D051800) дайындау үшін
«Жобаларды басқару» жаңа мамандығы енгізілді. Оның жетекшілігімен жобаларды басқару бойынша МЖМБС, сондай-ақ осы мамандық бойынша магистратура мен докторантураның ТОЖ және
ОЖЖ әзірленді.
1999 жылдан бастап А.Ф. Цеховой «Халықаралық ақпараттандыру академиясы» ҚБ (ХАА),
«Орталық Азия тау-кен өнеркәсіптік одағы» ҚБ (ОАГЖ) және «Қазақстан Республикасының
Жобалық менеджерлер одағы» ЗТБ (ҚР ЖМО) құруға бастамашылық жасады. ОАГЖ желісі
бойынша «Қазақстандағы тау-кен ісі. Жағдайы және болашағы» (Алматы қ., 2000, 2006, 2012 жж.),
«Қазақстан – Ресей – қатты пайдалы қазбалар кен орындарын жобалау және әзірлеу процестерін
нормативтік-әдістемелік базаны құру, геоақпараттық және кадрлық қамтамасыз ету мәселелері»
Халықаралық дөңгелек үстелі (Мәскеу қ., 2009 ж.) өткізілді. ХАА желісі бойынша «Қазақстандағы
ақпараттандыру. Жағдайы, проблемалары және даму жолдары» тақырыбында халықаралық
ғылыми-тәжірибелік конференциялары өткізілді (2005, 2009, 2011, 2012 жж.).
Академия БҰҰДБ және Microsoft корпорациясымен бірлесіп, ақпараттық теңсіздікті төмендетуге
бағытталған жобаны іске асырды, оның шеңберінде Қазақстанның 6 өңірінде 15000-нан астам
адам компьютерлік сауаттылыққа тегін оқытылды.
ҚР ЖМО желісі бойынша «Орталық Азиядағы Жобаларды басқару» атты екі халықаралық
форум ұйымдастырылды (2009, 2012 жж.). Жобалық менеджмент саласында экономиканың түрлі
салаларындағы топ-менеджерлер мен мамандардың біліктілігін арттыру жүйесі құрылды. ҚР ЖМО
халықаралық жобаларды басқару институтында (PMI, АҚШ) аккредиттелген.
А.Ф. Цеховой 1974-1984 жж. – инженерлік-құрылыс жалпы техникалық факультетінің деканы,
Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ СҒЗЖ Кеңесінің ғылыми жетекшісі.
1984–1995 жж. – ғылыми жұмыстар жөніндегі проректордың орынбасары, ҒЗЖ жетекшісі, Қ.И.
Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ Жаңа ақпараттық технологиялар Орталығының директоры.
1995 – 1997 жж. – ҚР Мемлекеттік аттестациялық комитетінің бірінші орынбасары.
1997 – 2013 жж. – Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ «Технологиялық процестерді
компьютерлендіру және жобаларды басқару» кафедрасының меңгерушісі.
2013 жылдан қазіргі уақытқа дейін – Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТЗУ Жобаларды басқару
Институты жанындағы Жобаларды басқару ғылыми-білім беру Орталығының профессоры.
1997 жылдан қазіргі уақытқа дейін – «Халықаралық Ақпараттандыру Академиясы» (ХАА,
Алматы қ.) қоғамдық бірлестігінің бірінші вице-президенті және бас директоры.
2004 жылдан қазіргі уақытқа дейін – «Қазақстан Республикасы жоба менеджерлерінің одағы»
ЗТБ Президенті.
2001-2005 жж. – “Нұр Отан” партиясы Саяси кеңесінің мүшесі.
2001-2005 жж. – Беларусь Республикасының Қазақстандағы Құрметті елшісі.
2003-2013 жж. – ҚР Үкіметі жанындағы үкіметтік емес ұйымдармен жұмыс жөніндегі Үйлестіру
кеңесінің мүшесі.
2003 жылдан қазіргі уақытқа дейін – Қазақстан халықтары Ассам-блеясының мүшесі.
2005 жылдан қазіргі уақытқа дейін – «Нұр Отан» партиясы Орталық бақылау-тексеру
комиссиясының мүшесі.
2013 жылдан қазіргі уақытқа дейін – ҚР Инвестициялар және даму Министрлігі Техникалық реттеу және метрология Комитетінің №54 «Менеджмент жүйелері» стандарттау жөніндегі техникалық
комитетінің мүшесі.
2014 жылдан қазіргі уақытқа дейін – ҚР Инвестициялар және даму Министрлігінің метрология
және техникалық реттеу Комитеті жанындағы сапа жөніндегі Кеңестің мүшесі.
2014 жылдан қазіргі уақытқа дейін – «PM World» интернет-журналының халықаралық кеңесшісі
(http://pmworldjournal.net/team/global-advisors-pm-profession/).
КСРО наградаларымен қатар А.Ф. Цеховой ҚР БҒМ «Білім берудің үздік қызметкері» белгісімен
(2001 ж.) және ҚР медальдарымен марапатталды:
«Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне – 20 жыл» мерекелік медалі - № 06797;
Қазақстан Республикасының және оның астанасының дамуы мен қалыптасуына қосқан елеулі
үлесі үшін «10 жыл Астана» медалі - №30146 (2007 ж.);
«Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін» белгісі - № 806.;
«Қазақстан конституциясына – 10 жыл» (2005 ж.);
«Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне – 10 жыл;
«Қазақстан халқы Ассамблеясына – 20 жыл» мерейтойлық медалі (2015 ж.);
Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ «Айрықша еңбегі үшін» медалі;
Қазақ ұлттық аграрлық университетінің «Қазақ ұлттық аграрлық университетіне – 85 жыл»
мерейтойлық “Алтын медалімен” (2015 ж.);
«Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне – 25 жыл» мерейтойлық медалі (2016 ж.);
«Қазақстан халқы Ассамблеясына – 25 жыл» мерейтойлық марапаты.
«Алтын Адам» Халықаралық конкурсының нәтижесі бойынша «Ғылым қайраткері» номинациясында жеңімпаз болып танылды (2007 ж.), «Алтын Гефест» ұлттық салалық конкурсында «Жыл
маманы – Ғалым – Педагог» номинациясында жеңімпаз (2011 ж.).
«III дәрежелі Горняцк даңқы» (2013 ж.) және «II дәрежелі Горняцк даңқы» (2014 ж.)
төсбелгілеріне, «Аграрлық білім беруді, ғылымды және өндірісті дамытуға қосқан үлесі үшін» Қазақ
ұлттық аграрлық университетінің төсбелгісіне (2015 ж.), «Қазақ Ұлттық университетіне – 90 жыл»
төсбелгісіне (2020 ж.) ие.
Жұбайы – Цеховая Тамара Ивановна, ұлы – Цеховой Петр Алексеевич, немерелері – Алексей, 19 жаста, Андрей, 15 жаста.